Kripto dünyasında ölçeklenebilirlik yarışı hız kesmeden devam ederken, son dönemde en çok dikkat çeken projelerden biri de Monad oldu. Yüksek performanslı altyapısı ve EVM uyumluluğu sayesinde “Ethereum deneyimini hızlandıran zincir” olarak anılıyor. Peki Monad tam olarak nedir, ne zaman ortaya çıktı, kimin tarafından kuruldu ve neden bu kadar konuşuluyor?
Monad Nedir?
Monad, ölçeklenebilirlik ve performans odaklı, yüksek hızlı EVM-uyumlu bir Layer-1 blockchain’dir. Temel iddiası, Ethereum’un tüm geliştirici ekosistemiyle uyumlu kalırken, “modern paralel yürütme teknikleri” sayesinde saniyede binlerce işlem (TPS) gerçekleştirebilmek.
Yani Monad’in ana fikri şudur:
“Ethereum deneyimi, çok daha hızlı ve çok daha ucuz.”
Bu yönüyle Monad, L2’lerin vaat ettiği performansı L1 üzerinde sunabildiğini iddia ediyor.
Monad Layer-1 mi Layer-2 mi?
Monad bir Layer-1 blockchain’dir.
Katman-2 zincirleri gibi Ethereum’un güvenliğini “devralan” bir yapı değildir. Kendi doğrulayıcıları, kendi konsensüs mekanizması ve kendi ekonomik modeli vardır. Ancak EVM uyumlu olduğu için Ethereum’daki akıllı sözleşmeler, cüzdanlar, altyapılar, RPC sağlayıcılar Monad üzerinde neredeyse sıfır değişiklikle çalışabilir.
Bu durum geliştiriciler için büyük kolaylık sağlar.
Monad Ne Zaman Ortaya Çıktı?
- 2022 sonunda Monad hakkında ilk teknik çalışmalar ve duyumlar ortaya çıktı.
- 2023 boyunca ekip hem teknik makaleleri hem de testnet hazırlığını geliştirdi.
- 2024’te Monad geniş çapta adını duyurdu, birçok yatırım ve geliştirici ilgisi aldı.
- 2025 (beklenen): Mainnet’in aktif olarak başlatılacağı yıl olarak değerlendiriliyor.
Kısacası proje genç ama çok hızlı büyüyor.
Kurucusu Kim? Monad’ın Arkasındaki Ekip Kimlerden Oluşuyor?
Monad’ın kurucusu ve CEO’su:
Keone Hon
- Daha önce Jump Trading’de yüksek frekanslı trading sistemleri üzerine çalıştı.
- Performans optimizasyonu, paralel işlem yürütme ve düşük gecikmeli sistemler konusunda uzman.
- Monad Labs’i kurarken amacı, modern bilgisayar bilimi tekniklerini blockchain mimarisine taşımaktı.
Ekipte ayrıca:
- Eski Jump Trading mühendisleri
- Google, Harvard, MIT gibi yerlerden gelen sistem programlama uzmanları
- Yüksek performanslı dağıtık sistemler üzerinde çalışan deneyimli kernel mühendisleri
gibi oldukça elit bir kadro bulunuyor. Bu nedenle proje, teknik kapasitesiyle büyük ilgi topluyor.
Monad’i Farklı Yapan Ne? Teknik Yenilikler
Monad’in en çok konuşulan tarafı yüksek TPS iddiası. Bunu sağlayan teknik unsurlar öne çıkıyor:
1. Paralel İşlem Yürütme
Ethereum, işlemleri ardışık (seri) işler.
Monad ise mümkün olan yerlerde bu işlemleri paralel olarak yürütüyor.
Bu, modern CPU’ların gerçek gücünü blockchain’e taşıyan büyük bir adım.
2. Deterministic Parallelization
İşlemleri rastgele paralelleştirmek yerine, önce tüm blok analizi yapılıyor, sonra “uyan” işlemler bir arada yürütülüyor. Bu yöntem hem güvenliği hem de performansı artırıyor.
3. EVM Uyumundan Ödün Yok
Performans uğruna EVM’den kopmuyor.
Yani geliştirici açısından “sıfır göç maliyeti”.
4. Düşük Gecikmeli Konsensüs
Teknik olarak HotStuff benzeri optimize edilmiş, modern bir konsensüs protokolü kullanıyor.
Monad Token Var mı?
Şu an için resmi bir token çıkmış değil (2025’e kadar).
Beklenti, mainnet ile birlikte yerel bir token’ın ekonomiye dahil olması yönünde.
Neden Bu Kadar Konuşuluyor?
Çünkü Monad şunu vaat ediyor:
- L2 kadar hızlı
- Ethereum kadar uyumlu
- Solana kadar performanslı
- Ama hepsi Layer-1 üzerinde
Bu kombinasyon, hem yatırımcı hem de geliştirici ilgisini çok artırdı.
Ayrıca Jump geçmişi ve üst düzey mühendis ekibi, projeye güven kazandıran en önemli faktörlerden biri.
Sonuç: Monad Nereye Gidiyor?
Monad, blockchain performansını yeniden tanımlama iddiasında olan yeni nesil bir Layer-1.
Özellikle EVM uyumluluğunu koruyarak Solana benzeri hız sunma amacı, projeyi benzersiz bir konuma taşıyor.
2025’te beklenen mainnet, kripto dünyasının en önemli lansmanlarından biri olabilir.
Bir yanıt yazın