Aralık 2025 Makro + Kripto Analizi
Dünyanın en sofistike makro stratejistleri, merkez bankacıları ve varlık fonu yöneticileri uzun süredir aynı soruyu soruyor:
Pekin ne zaman pes edecek ve para basmaya başlayacak?
Bu sorunun altında şu varsayım var:
“Çin de eninde sonunda Japonya gibi devasa parasal genişlemeye gider, yerel hükümet borcunu merkez bankası bilançosuna taşır.”
Bu yanlış.
Sadece yanlış değil—kökten yanlış.
Bu yazıda, 2025 boyunca PBoC operasyonlarından gelen verileri, IMF değerlendirmelerini, Çin Yüksek Mahkemesi’nin hukuki düzenlemelerini, yereldeki sermaye kaçış yolları araştırmalarını birleştirerek tek bir çerçeveye varıyoruz:
Pekin para basmayı geciktirmiyor.
Pekin para basamıyor.
Ve basabilecek olsa bile basmaz.
Neden?
Çünkü Çin’de ekonomik kararları sınırlayan unsur piyasa değil, siyasi mimari.
Bu fark, Japonya’nın “kaybolan on yılları” ile Çin’in önümüzdeki dönemde yaşayacağı Uzun Öğütme (The Long Grind) arasında çizgiyi koyuyor.
1. Çin ve Japonya Arasındaki Büyük Ayrışma
Kağıt üzerinde benziyorlar:
Yaşlanan nüfus, yüksek tasarruf oranları, çöken emlak piyasası, deflasyon baskısı…
Ama kurumsal mimari tamamen farklı.
Japonya neden para basabildi?
- Açık sermaye hesabı
- Güçlü kurumlar
- Yüksek hukuki güven
- Şeffaf devlet borcu
- Piyasanın verdiği otomatik fren mekanizmaları
Japonya para bastı → Yen değer kaybetti → Piyasa disiplin kurdu → Sistem çalıştı.
Çin neden para basamaz?
- Kapalı gibi görünen ama fiilen delik deşik sermaye kontrolleri
- Düşük kurumsal güven
- 4.000+ LGFV üzerinden parçalı, opak yerel borç
- Merkez bankası üzerinde doğrudan Parti kontrolü
- Para basıldığında kaçacak sermayeyi tutacak bir güven mimarisi yok
Çin bastığı anda para, USDT üzerinden ülkeyi terk ediyor.
2. Çin’de Borç Bir Ekonomik Sorun Değil — Bir Siyasi Araç
Batılı analistler borcu “çözülmesi gereken bir yük” olarak görür.
Çin Komünist Partisi için ise borç yerel yönetimleri merkeze bağımlı tutan bir kelepçe.
1994 mali reformundan beri:
- Vergi gelirleri merkeze toplandı
- Harcama yükü yerellere bırakıldı
- Yereller açığı LGFV borçları ve arsa satışlarıyla kapatmak zorunda kaldı
Bu bilinçli bir mimariydi.
Yerel yönetimler hep “biraz boğulsun” ki merkeze bağımlı kalsın.
Eğer PBoC tüm yerel borcu üstlenseydi:
- Yereller bağımsızlaşır
- Disiplin zinciri kırılır
- Parti yapısı çözülmeye başlardı
Bu yüzden 2024–25’te yapılan 10 trilyon yuanlık borç takası bile borcu merkezîleştirmedi.
Sadece faiz yükünü azalttı.
Sorumluluk yine yerelde.
3. 2025’in En Büyük Korkusu: Sermaye Kaçışı
2015–16 krizinde Çin’den 1 trilyon dolar kaçtı.
Rezervler yakıldı, yuan savunuldu, kontrolün aslında ne kadar zayıf olduğu görüldü.
2025’e geldiğimizde kaçış yöntemi değişti:
- En ana kanal artık USDT / kripto rail’leri
- Çin içi P2P piyasada USDT primi sermaye baskısının gerçek zamanlı göstergesi
Pekin’in tepkisi ne?
Kripto-FX işlemlerine ömür boyu hapis.
Bu, “küçük düzenleme ihlali” değil.
Bu, “rejim güvenliği” meselesi.
Para basmak = USDT üzerinden kaçışı patlatmak.
Bu yüzden para basamazlar.
4. En Basit Gerçek: QE Çin’de Kanunen Yasak
PBoC’nin hükümet tahvillerini birincil piyasadan alması yasak.
Yani Fed/BoJ tarzı QE hukuken imkânsız.
Yaptıkları şey:
- Repo
- Likidite swap
- Sekonder piyasa minik alımlar
Bunlar QE değil.
5. 2025’in Yeni Araçları QE Değil, “Likidite İnşası”
SFISF ve uzun vadeli reverse repo işlemleri…
Bunların hepsi geçici likidite, teminat karşılığı.
Kalıcı parasal genişleme yok.
Ama Batı’daki birçok analist bunları QE zannediyor—yanılıyorlar.
6. RMB Rezerv Para Olmak İstiyor
RMB rezerv para olacaksa:
- Para basamaz
- Güven erozyonu yaratamaz
- Sermaye kaçışını tetikleyemez
Pekin, RMB uluslararasılaşmasından politik olarak vazgeçmediği için para basmayı göze alamıyor.
7. Çin’in Seçtiği Yol: Uzun Vadeli
Çin Japonya gibi birdenbire çökmez.
Ama Japonya gibi reflasyon da yapamaz.
Ortaya çıkan yol: düşük hız, yüksek kontrol, uzun acı.
Temel senaryo:
- %4–4.5 büyüme
- 2–3 yıl deflasyonist baskı
- Yuan 7.0–7.3 bandında
- LGFV borçlarında “uzat, ertele, çevir” politikası
Krizin alternatifi:
Emlakta çöküş + zorunlu monetizasyon + %15–20 yuan değer kaybı.
8. Peki Bu KRİPTO AÇISINDAN Ne Demek?
Buradan sonrası kripto için çok kritik.
(1) Küresel Deflasyon → Bitcoin için Orta Vadeli Destek
Çin’in para basmaması küresel enflasyonist baskıları azaltır.
Bu:
- Fed’in daha hızlı gevşemesini kolaylaştırır
- Reel faizleri düşürür
- Riskli varlıklara likidite akışını hızlandırır
Bu orta vadede BTC için net pozitif.
(2) Çin’in Sermaye Kaçışı = USDT’ye Yapışmış Milyonlar
2025’te zaten gördük:
Çin içi USDT P2P piyasası, global kripto likiditesinin en istikrarlı talep tabanı.
Her para politikası sıkılaşması → USDT premium artışı.
Her yerel borç sıkışması → USDT premium artışı.
Bu ne demek?
- USDT’nin Çin kaynaklı talebi yapısal oldu
- USDT > RMB güvenilirliği algısı büyüdü
- Tether’ın “Asya gölgesi” likidite rolü sağlamlaştı
Bu da şunu getiriyor:
- BTC/ETH likiditesinin ana omurgası güçleniyor
- Küresel kripto piyasa döngüsü Asya’dan beslenmeye devam ediyor
(3) Pekin’in Kriptoya Baskısı = Yeni Gizli Talep
Kriptoyu yasakladıkça talep düşmüyor.
Sadece yeraltına iniyor.
Hayatın gerçeği:
- Çin yatırımcısı varlık kaçırmak istiyorsa, yapıyor.
- 2025’te ana kanal: P2P USDT → offshore CEX → global zincirler
Yasak = inovasyon demek.
Zira bu baskı:
- non-custodial cüzdan kullanımını patlatıyor
- OTC desk’lerini güçlendiriyor
- “kripto = kaçış teknolojisi” algısını büyütüyor
Tarihsel olarak:
- Baskının olduğu her ekonomi (Türkiye, Arjantin, Çin) → kripto adaptasyonu hızlanıyor.
(4) Çin Basamadığı İçin BTC “hedge” rolü güçlenir
Japonya gibi basıp reflasyon yapsa, yuan zayıflar, dolar güçlenirdi.
Ama Çin basamadığı için:
- Global dolar likidite baskısı azalıyor
- Riskli varlıklar daha rahat nefes alıyor
- Bitcoin’in “global hedge” fonksiyonu güçleniyor
9. Sonuç:
Dünya Pekin’in Para Basmasını Bekliyor. Beklemeye Devam Edecek.
Bu Kripto İçin Ne Demek?
Kısa cevap:
Çin monetizasyon yapmayacak → deflasyonist dünyayı uzatacak → Fed’e esneklik kazandıracak → kripto risk primini düşürecek → USDT talebini yapısal hale getirecek.
Uzun cevap:
- Bitcoin için yapısal bir orta vadeli destek
- USDT talebinin Asya’da permananlaşması
- Kriptonun “kapital kaçırma teknolojisi” rolünün daha da meşrulaşması
- ETH, L2’ler ve stablecoin ekonomisinin güçlenmesi
- Sermaye kaçış baskısı nedeniyle Çin kriptoyu baskıladıkça, adaptasyon hızının artması
Çin’in seçtiği yol Japonya’nın yolu değil.
Düşük hız, yüksek kontrol, sıfır para basımı.
Ve bu model, kriptoyu global sermaye akışının doğal kaçış vanası haline getirebilir.
Bir yanıt yazın