DeFi (Decentralized Finance), geleneksel finans kurumlarına ihtiyaç duymadan kripto varlıklarla işlem yapmayı sağlayan, tamamen şeffaf ve herkesin erişimine açık yeni bir finansal ekosistemdir. Eğer “Ben de DeFi’a girmek istiyorum ama nereden başlayacağımı bilmiyorum” diyorsan, bu rehber tam sana göre.

---

1. DeFi Nedir? Kısaca Mantığı

DeFi’ın özünde akıllı sözleşmeler (smart contracts) vardır. Bu sözleşmeler:

• Banka yerine kodun çalışmasını sağlar,
• Aracıları ortadan kaldırır,
• İşlemlerin açık, takip edilebilir ve kurallara bağlı olmasını garanti eder.

Bugün DeFi sayesinde:

• Faiz kazanabilir,
• Borç alıp verebilir,
• Swap yapabilir,
• Likidite sağlayabilir,
• Otomatik stratejilerle pasif gelir elde edebilirsin.

Hepsi tamamen cüzdan + internet bağlantısı ile.

---

2. Başlamadan Önce Bilmen Gerekenler

DeFi risklidir. Bu yüzden ilk adım doğru altyapı ve bilinçli hareket etmek.

a) Güvenli Bir Cüzdan Kur

En yaygın olanlar:

• MetaMask (Ethereum ve EVM zincirleri)
• Rabby Wallet (güvenlik uyarılarıyla daha gelişmiş)
• Phantom (Solana)
• Ledger gibi donanım cüzdanları (en güvenlisi)

Yeni başlayan için: MetaMask + küçük bir donanım cüzdan ideal.

---

b) Temel Kripto Varlıkları Edin

DeFi işlemleri genellikle şu coinlerle yapılır:

• ETH (gas + DeFi işlemleri)
• USDC/USDT/DAI (stabilcoin)
• SOL (Solana DeFi dünyası için)

Başlangıç için 100–500 USD bile yeterli.

---

c) Ağ Ücretlerini (Gas) Öğren

Ethereum bazen pahalı olabilir. Alternatifler:

• Arbitrum
• Optimism
• Base
• Polygon
• Solana (çok ucuz)

Yeni başlayanlar için Base + Arbitrum en kolay ve ucuz seçenek.

---

3. İlk DeFi Adımları: Uygulamalı Başlangıç

Adım 1: Bir DEX’te (Merkeziyetsiz Borsa) Swap Yap

En temel DeFi işlemi swap’tır.

Önerilen platformlar:

• Uniswap (ETH / Arbitrum / Base)
• PancakeSwap (BNB Chain)
• Jupiter (Solana)

Başlangıç örneği:

USDC → ETH şeklinde %0.1–0.3 fee ile küçük bir swap yap.

Bu adım seni DeFi’ın temeliyle tanıştırır.

---

Adım 2: Bir Lending Protokolünde Para Kilitle

En popüler lending platformları:

• Aave
• Compound
• Morpho
• Spark

Başlangıç örneği:

100 USDC → Aave’ye deposit et → yıllık %3–8 arası faiz kazan.

Burada borç alma zorunlu değil. Sadece deposit ederek faiz kazanabilirsin.

---

Adım 3: Likidite Sağlama (İleri Seviye – İsteğe Bağlı)

Daha fazla getiri sunabilir ama impermanent loss gibi riskleri vardır.

Platformlar:

• Uniswap
• Curve
• Balancer

Yeni başlayan için tavsiye: Tek taraflı (single-sided) likidite veren platformlarla başla (ör. Aave, Lido).

---

Adım 4: Staking / Restaking Keşfet

Son dönemin trendi:

• Lido (stETH)
• EigenLayer
• Ether.fi (eETH)
• Solana’da Jito

Bu protokoller:

• ETH stake etmeni,
• Karşılığında likidite token almanı,
• Ek yield kazanmanı sağlar.

Başlangıç örneği:

0.1 ETH → Lido → stETH al → cüzdanında tut.

---

4. Risk Yönetimi: DeFi’ın Karanlık Tarafı

Başarı DeFi’da parayı kaybetmemekle başlar.

Başlangıçta şunlara dikkat et:

• Riskli getirilere aldanma (%100 APY genelde scam/ponzi’dir).
• Yeni çıkan token’larda rug pull riski vardır.
• Sözleşmeleri audit edilmemiş projelerden uzak dur.

Kontrol Listesi

✔ Sözleşme audit edilmiş mi?
✔ Twitter/X topluluğu organik mi?
✔ Ekip gerçek mi (docs-team)?
✔ TVL (total value locked) makul mü?

---

5. DeFi’da Kullanabileceğin Yaygın Uygulamalar

🔹 DEX’ler

• Uniswap
• Curve
• Balancer
• Sushi

🔹 Lending

• Aave
• Morpho
• Compound

🔹 Staking

• Lido
• Rocket Pool
• Jito (Solana)

🔹 Aggregator / Dashboard

• DeBank
• Zapper
• Zerion

🔹 Bridge

• Orbiter
• Stargate
• LayerZero destekli köprüler

---

6. İlk 24 Saat İçin Mini Görev Listesi (Beginner Path)

Görev	Süre	Risk	Açıklama
MetaMask kur	5 dk	⭐	Temel adım
ETH/USDC al	10 dk	⭐	Borsadan cüzdana çek
Uniswap’ta 1 küçük swap	5 dk	⭐	DeFi içine giriş
Aave’ye minimum deposit	5 dk	⭐⭐	Faiz kazanmayı öğren
Lido’da micro staking	5 dk	⭐	stETH deneyimi

Bu 24 saatlik yolculuk seni gerçek bir DeFi kullanıcısına dönüştürür.

---

7. Orta Seviye için Bir Sonraki Adım

Biraz alışınca şu alanlara bakabilirsin:

• Restaking / EigenLayer ekosistemi
• Perp DEX’ler (GMX, dYdX, Hyperliquid)
• MEV ve intent-based trading
• Liquid staking türevleri (LST/LRT)

---

Sonuç: DeFi Yeni Bankacılık—Ama Kurallarını Sen Belirlersin

DeFi, finansın geleceği ve hala çok erken bir aşamada. Öğrenmesi basit, derinliği sınırsız. Önemli olan:

• Küçük başlamak
• Riski anlamak
• Kendini eğitmek
• Ve asla tüm sermayenle girmemek