Yapay zekâ asistanları artık web sayfalarını sadece “okumuyor”, aktif olarak dolduruyor, gönderiyor, veri çekiyor. Ancak bugünkü HTML, hâlâ “insan gözleriyle” etkileşimi merkezine alıyor.
Peki yeni bir sürüm — diyelim HTML 6 — bu ajanları da birinci sınıf vatandaş gibi desteklese nasıl olurdu?
Aşağıda, gelecekte görebileceğimiz birkaç spekülatif etiket örneği var. Amaç: form doldurma, bilgi alma, niyet belirtme gibi işlemleri hem insanlar hem ajanlar için sadeleştirmek.
<seo>: sade metin, kolayca okunabilir içerik
Amaç: insan için görsel, ajan için yalın bir özet.
Örneğin bir ürün tanıtım sayfasında:
<article>
<h1>Akıllı Termostat X10</h1>
<p>Mobil uygulamayla kontrol, enerji tasarrufu, adaptif sıcaklık öğrenimi...</p>
<!-- Ajanlar için yalın özet -->
<seo lang="tr" version="1">
Akıllı Termostat X10: kablosuz bağlantı, otomatik sıcaklık optimizasyonu,
enerji tüketimini %20 azaltır. Garanti süresi: 2 yıl.
</seo>
</article>
Böylece bot veya arama ajanı, <seo> içeriğini doğrudan alır; stil, reklam ve karmaşadan etkilenmez.
<form-hints> ve <intent>: doldurulabilir formlar için açık niyet
Amaç: formun amacını ve zorunlu alanlarını ajana doğrudan anlatmak.
<form id="signup" action="/api/subscribe" method="post">
<h2>Bülten Kaydı</h2>
<label>E-posta <input type="email" name="email" required autocomplete="email"></label>
<label>İsim <input type="text" name="name" autocomplete="name"></label>
<button type="submit">Kaydol</button>
<form-hints>
<intent name="newsletter.subscribe" required="email" optional="name"
submit="auto-ok">
Basit e-posta bülteni kaydı. Tek zorunlu alan: email.
</intent>
</form-hints>
</form>
Bir ajan bu yapıyı okuyarak “hangi formu dolduracağım, hangi alan gerekli, otomatik gönderebilir miyim” sorularını kolayca yanıtlar.
<payload>: JSON-tabanlı eylem tanımı
<form id="support" action="/api/contact" method="post">
<label>Ad <input name="name" required></label>
<label>Mesaj <textarea name="message" required></textarea></label>
<button>Gönder</button>
<form-hints>
<intent name="support.contact" required="name,message"/>
<payload format="json" target="/api/contact" method="POST">
{ "name": "{{name}}", "message": "{{message}}", "topic": "support" }
</payload>
</form-hints>
</form>
Ajan, {{name}} ve {{message}} alanlarını forma yazılanlarla değiştirip
aynı body’yi API’ye gönderir.
<agent-only> ve <human-only>: sunumu ayır
<section>
<human-only>
<p>Ürün kataloğumuzdan birkaç örnek:</p>
<div class="grid">
<div>Akıllı Ampul</div>
<div>Wi-Fi Priz</div>
</div>
</human-only>
<agent-only>
<seo>Katalog: Akıllı Ampul, Wi-Fi Priz, Güvenlik Kamerası.</seo>
<facts>
<fact key="currency">USD</fact>
<fact key="shipping">Worldwide</fact>
</facts>
</agent-only>
</section>
İnsan kullanıcı zengin arayüzü görürken, ajan sadece <agent-only> içeriğini okur.
<cta> ve <contact>: çağrı ve iletişim yüzeylerini tanımla
<cta action="purchase" href="/checkout?sku=THERMO-X10" method="GET">
Satın Al – X10 Termostat
</cta>
<contact email="support@acmesmart.com" tel="+90-555-123-4567">
Destek Hattı
</contact>
Bu etiketler, bir ajan için “ne yapılabilir” sorusunun kısa cevabıdır.
<policy> ve <consent>: otomatik eylemler için şeffaflık
<policy scope="forms" id="auto-submit">
Bu sitede kimliksiz ajanlar bülten kaydı formunu otomatik gönderebilir.
Kişisel veri içeren formlar için kullanıcı onayı gerekir.
</policy>
<consent for="auto-submit" status="required">
Otomatik form gönderimine izin ver
</consent>
Ajan önce politika metnini okur, sonra izin durumunu kontrol eder.
Sonuç
Bu tür basit ama anlamlı etiketler sayesinde:
- Yapay zekâlar sayfaları daha hızlı ve güvenli parse eder.
- Form doldurma, içerik özetleme, fiyat/ürün bilgisi çekme gibi işler standart hale gelir.
- İnsan-merkezli HTML, insan + ajan ekosistemine dönüşür.
HTML6 hiçbir zaman böyle isimlendirilir mi bilinmez; ama geleceğin web’i büyük ihtimalle bu yönde — niyetini açıkça ifade eden, hem insanlar hem makineler için okunabilir olacak.
Bir yanıt yazın